Veel leed onder de mensen
Het gigantische graantransport naar de Nederlanden en Zuid-Europa heeft wel de honger gestild van het volk, maar heeft, zonder dat men het wist, ook enorm veel leed onder de mensen teweeg gebracht.
Vervuiling
Het graan, zoals tarwe (Triticum aestivum), gerst (Hordeum Vulgare) en rogge (Secale Cereale), dat uit het binnenland van Polen kwam, was vervuild door een groot aantal onkruiden, waaronder het uiterst giftige zaad van de bolderik (Agrostemma Githago) en de door de schimmel moederkoorn (Claviceps Purpurea) aangetaste graankorrels. Het scheiden van het kaf van het koren gebeurde door het vuile graan te zeven in de wind. Het lichte kaf (o.a. de doppen van de graankorrels) werd weggeblazen en de zwaardere graankorrels vielen door de zeef. De zaden van de bolderik, die iets kleiner zijn dan de graankorrels, waren op deze manier niet te scheiden van het graan.
Zaden en Schimmel
Het graan, vervuild door een vrij hoog gehalte aan uiterst giftige zaden of schimmels, werd naar Nederland en naar diverse landen in Europa getransporteerd.
Bolderik en moederkoorn waren in de 19e eeuw bekende en beruchte onkruiden van de graanvelden.
Schonen niet nodig?
De door moederkoorn aangetaste graankorrels waren duidelijk herkenbaar, maar daar ze niet schadelijk werden geacht, werden ze bij het schonen van het graan niet verwijderd. Het vervuilde graan werd gemalen tot meel en gebakken tot brood of ander producten. De bolderikzaden werden door het malen nog giftiger en het bakken had nauwelijks invloed op de mate van vergiftiging.
Catastrofale gebeurtenissen
Het besmette meel dat voor de consumptie werd gebruikt zoals in de vorm van brood, meelpap of meelballen, heeft een groot aantal catastrofale gebeurtenissen veroorzaakt, waarvan de oorzaak tot op heden niet was te achterhalen. Vooral het vreemde gedrag van meerdere mensen in een kort tijdsbestek is duidelijk terug te brengen tot een voedselvergiftiging van het dagelijks brood.
Reinigen met cultuurmethoden
Door verbeterde cultuurmethoden en reiniging van granen verdween de vergiftiging met moederkoorn en bolderik na verloop van jaren nagenoeg volledig.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende Blog: Oogst, transport en graanopslag.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------