De tweede afbeelding staat de volgende tekst:
C.Pronk.del.naar het Origineel, 1745.
”De ZEL-NEERING of het DARINK-DELVEN, zoo als het, oudtijds, in Zeeland, geoefend werdt.
Deeze verbeelding, gemaakt naar eene Oude Schilderij in in’t Gasthuis te Zierikzee, vertoont , in een Gezigt van het Eiland Schouwen en de Stad Zierikzee, welke de Darink uit de grond gespit, op hoopen te droogen gelegd , en vervolgens tot assche verbrand werdt: welke dan naar de Zoutkeeten gevoerd , en met Zee-water vermengd, tot wit Zout werdt gestookt.”
Veen uit darinkdelven.
Meer dan 450 zoutketen waren in de Nederlanden nodig om al dat zout te raffineren. Zeeland nam de helft hiervan voor zijn rekening.(1)
Een deel werd vanaf de Karolingische tijd, met name van de 11e tot de 14e eeuw gewonnen in eigen land, vooral in Zeeland. Dit gebeurde door het zogenaamde darink delven, ook wel moerneren of selneren genoemd. Darink of derring is verzilt veen. Dit werd gedroogd en verbrand. Wat overbleef was een halfproduct, het zogenaamde ’zel’.
Zout uit darinkdelven kost enorm veel veen.
Dit werd naar zoutziederijen of zoutketen vervoerd, waar het werd vermengd met zeewater om daarna in pannen to verdampen. Zowel voor de verbranding als de verdamping was weer een grote hoeveelheid turf nodig: Feij stelt dat bij het darinkdelven voor een jaarproductie van 70 last (2) witzout per pan ruim 1,4 miljoen kg turf nodig was. De grote hoeveelheden veen die hiervoor binnen- en buitendijks moesten worden afgegraven, dreigden tot overstromingen. Het darinkdelven werd om deze reden na 1515 jaar verboden. In Noord-Holland is deze manier van zoutwinning overigens maar weinig toegepast.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Noten:
1. P.J.Feij, De zoutketen van Arnemuiden.
2.1 last zout = 3000 liter zout = 2600 kg.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende Blog: Hoorn richt zich op transport van zout
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------