De handel en visserij lopen terug.
Door het teruglopen van handel en visserij in de 18de eeuw ontstond er een crisis in de scheepsbouw. Deze raakte ook de hiervan afhankelijke nevenbedrijven. Vooral de houtzagerij liep snel terug. Men trachtte dit nog in 1752 op te vangen door een totaalverbod op de invoering van gezaagd hout, maar tevergeefs. Langzamerhand verdwenen de houtzaagmolens. De afname van de welvaart die halverwege de 17de eeuw was begonnen, was niet meer te stuiten.
De laatst gebouwde katschip had een lang leven.
In 1780 vinden we nog vermeld dat er een nieuw katschip op stapel was gezet en het oude verkocht, waarbij er een interessant gegeven over de ouderdom van het schip is genoteerd:
’Dit jaar werd alhier een nieuw katschip getimmert in plaatse van een oude genaamt de Houttuyn. Dit werd den 5 October alhier verkogt voor f 6650. Dit schip had 41 jaaren gevaaren. De gansche stad coopvaardij bestond thans nog maar in 8 scheepen.’
Bij intensief gebruik hadden schepen een levensduur van 15 tot 20 jaar. De 41 jaar van voormeld katschip is wel bijzonder lang. Het was mogelijk het laatste grote schip dat op een particuliere werf werd gebouwd.
Alleen de VOC scheepswerven bleven over.
Na deze tijd waren alle particuliere scheepswerven uit Hoorn verdwenen. Alleen de scheepswerf van de Oost-Indische Compagnie bestond nog. In de periode van 1750 tot 1791 werden hier nog 29 grote tot zeer grote schepen gebouwd. Hiervan waren er 26 tussen 800 en 1.000 ton.
Nog twee grote schepen gebouwd voor de VOC.
In 1779 en 1784 liepen nog twee schepen van stapel, de zwaarste VOC-schepen ooit in Hoorn gebouwd, beide 1.150 ton. De laatste door de VOC-gebouwde schepen waren de Kromhout (1) en de Eendracht, beide 880 ton. In 1794 werden nagenoeg alle scheepstimmerlieden ontslagen en was het ook met deze scheepswerf gedaan.
Walvisvangst in de Poolzee
Drie Hollandse walvisvaarders varen in de Poolzee tussen walrussen en ijsschotsen. De bemanning jaagt op walvissen, terwijl ze zich de ijsberen van het lijf proberen te houden. In Europa was de vraag naar walvistraan sterk gestegen, omdat het een goede vervanger bleek voor plantaardige oliën waar kaarsen, smeermiddelen, lampolie en zeep van werden gemaakt. Rijksmuseum.
De drie schepen zijn fluiten. Door de ronde boeg en achterschip waren bijzonder goed voor de Poolzee door de ijsschotsen deze fluitschepen kunnen varen.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Noten.
1.De Kromhout werd gebouwd in 1790. Op de terugreis naar ons land werd het schip in 1795 door de Engelsen in beslag genomen. De Eendracht werd in 1791 gebouwd en werd in Batavia verkocht. Bron: R. van Gelder en L. Wagenaar, De VOC. in Nederland. Sporen van de Compagnie.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende Blog: Het einde van de scheepsbouw
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------