Scheepstypen in de 16de eeuw II.
Het Vlie de drukke vaarstraat voor schepen.
De moedernegotie (de moeder van aller handelen) begon in de Middeleeuwen met de handel van de Oostlanden was zich ontwikkeld tot een bijzondere grote handel. De Gouden Eeuw was begonnen. De scheepsbouwers begonnen honderden middel- en grote schepen bouwen. De vlieboten zijn een serie van een middelgrootte schepen van ca. 40 t/m 60 last (80 t/m 120) ton zoals jachten, pinassen, galjoten, smakken en boeien enz.
Het Vlie is een vaargeul vanuit Zuiderzee door het Waddenzee naar de Noordzee, was een druk veerkeer van kleine schepen en midden- zeeschepen die met weinig diepgang hadden.
De schepen die op de prent staan zijn van midden 16e eeuw. Afb. 1.
De twee schepen vooraan links en rechts zijn grote hulken. Daar tussen zijn twee middel-spiegelschepen. Rechtmidden een Portugees caravel. Midden vaart een galei. Midden links en rechts zijn hulken. Links boven gelei vaart een vlieboot heeft een ronde kont en kop, de voorganger van de fluitschip die in het einde van de 16e eeuw gebouwd in Hoorn.
De Slag op het Haarlemmermeer in 1573. Afb. 2.
Twee smakken zijn aan het vechten. De zwarte smak draagt de Geuzenvlag en de bruine smak de vlag van de Gezinde Spanjaren van Amsterdam. In de Geuzenvlag staat de naam Vroom de maker van het schilderij. De smakken zijn versterkt en dragen 10 kanons.
De viermaster karveel Afb. 3.
Dit schip dat zwaar beladen met wapens is een Hollands oorlogschip.
De spiegelschepen. Afb. 4 en 5.
Midden van de 16e eeuw werden de grote schepen karveel en hulk langzaam vervangen door de spiegelschepen. De spiegelschepen zijn gladboordige schepen met een platte achtersteven, de spiegel. Deze spiegelschepen waren de grote koopvaardijschepen en oorlogsschepen gebouwd onder anderen om de handelsschepen te beschermen tegen piraten en oorlogen.
Een boeier ca. 1580. Afb. 6.
Drie smakken aan vechten. Afb. 7.
Meer handel meer schepen. Afb. 8.
De schepen van kleine- en middelgrote schepen uit de havens aan de Zuiderzee en de schepen die veilige door de “route binnen de duinen” hadden genomen, vaarden door het Vlie naar de Noordzee. Na het midden van 16e eeuw nam de handel en scheepvaart enorm sterk toe. Op het Vlie was het scheepsverkeer enorm gegroeid.
De geboorte van het fluitschip.
Aan het einde van de 16e eeuw (1595) werd in Hoorn een nieuw scheepstype van stapel gelopen. Het schip heeft een ronde achtersteven en had een weinige diepgang waardoor het schip kon in kleine havens en zeegaten invaren. Om het te schip te varen was de bemanning minder dan normaal nodig was voor gelijke andere schepen. De fluit werd in het klein- en groot gebouwd. In acht jaar heeft in Hoorn tachtig van fluiten gebouwd.
De fluit, een slank en snel vrachtschip.
Het fluitschip kwam tegemoet aan de eisen en wensen voor de vrachtvaart. Het schip had meer laadruimte dan voorgaande scheepstypen door een rechtere opbouw van de stevens. De slanke vorm, de sterk invallende boorden en de slanke vorm zorgden voor een goede stabiliteit en dito vaareigenschappen. De zijboorden liepen recht over nagenoeg de gehele scheepslengte. Het schip had weinig diepgang. Dankzij de eenvoudige tuigage en lichte bewapening kon men volstaan met een kleine bemanning. Het meest opvallende aspect van het fluitschip is de bolle vorm van het bovenwaterschip, wat vooral tot uiting komt in het ronde, peervormige achterschip met zijn smalle opbouw. Het fluitschip veroorzaakte een hausse in de scheepsbouw in Nederland en daarbuiten. Het werd de vrachtvaarder van Europa. Tal van scheepstypen zijn afgeleiden van de fluit, zoals Noords- en Oostvaarders en walvisvaarders.
Waar kwam de naam van het fluitschip vandaan.
Het fluitschip werd ook wel eens de ”Hoornse fluit” of “gaings” genoemd. (1). De naam fluit kwam waarschijnlijk van Vli, Vliet, Vluit naar Fluit, zoals het gouddek waar de dure spijzen gestapeld waren bij de Oost-Indiëvaarder, werd koedek, zoals de goudpoort waar de rijke goederen van het land naar de markt in de stad brachten, werd de naam koepoort. enz.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Noten:
1. GAYNGS’s profile including the latest music, albums, songs, music videos and more.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende blog: Scheepstypen in de 16de eeuw III
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------